Savjetnik za međunarodne odnose i vrhunski sport Uprave za mlade i sport i član Izvršnog odbora komiteta za sport Savjeta Evrope, Marko Begović sa grupom profesora iz SAD nedavno je objavio istraživački rad “Gender and sport participation in Montenegro”, u globalno vodećem naučnom časopisu International Review for the Sociology of Sport- izdanje SAGE Publications.
Svrha ove studije je da sprovede prvo istraživanje zasnovano na dokazima, koje procjenjuje trenutni status učešća ženske populacije u sportu u Crnoj Gori, u svim nivoima (na terenu i u sportskim organizacijama). Istraživanje identifikuje ko se bavi sportom u Crnoj Gori, faktore (porodične, obrazovne, ekonomske, rodne stereotipe, itd.) koji doprinose tome, ili koji ograničavaju ženske populacije u sportu.
Prilikom sprovođenja istraživanja korištena je kvantitativna i kvalitativna metodologija da bi utvrdio broj djevojčica i žena koje učestvuju u sportu, u poređenju sa brojem dječaka i muškaraca u sličnim demografskim kategorijama, i da bi se identifikovao zašto djevojčice i žene učestvuju ili ne učestvuju u sportu, kao i da bi se sagledala razna sportska iskustva. Istraživanje je obuhvatilo 7 sportova (fudbal, odbojka, košarka, vaterpolo, rukomet, atletika i džudo) u sve 3 regije (Sjeverna, Centralna i Južna regija).
PROCENTUALNO UČEŠĆE
* Žene čine samo 10% svih pojedinaca u sportu na nacionalnom nivou.
* Postoji mali broj geografskih razlika u stopama učešća u sportu; procentualni prosjek je 70% muškaraca i 30% žena u svakom regionu.
* Najveći rodni disbalans je prisutan u fudbalu i košarci gdje ima 13% sportistkinja i žena profesionalaca.
* Najveća rodna jednakost je prisutna u rukometu i odbojci, gdje je procenat sportistkinja i profesionalaca oko 45% u rukometu i 51% u odbojci.
* Najveći procenat sportistkinja je zastupljen u rukometu (58,1%) i odbojci (64,9%).
* Žene su nedovoljno zastupljene u sportskim profesijama. Samo 8,8% žena se nalazi na poziciji trenera, 12,3% na pozicijama administratora na regionalnom nivou, i 5,9% na pozicijama administratora na državnom nivou. Samo 25% medicinskog osoblja, i 13,3% sudija na državnom nivou čine žene.
OLAKŠAVAJUĆI FAKTORI I PREPREKE
* Sportistkinje se počinju baviti sportom najviše kroz uticaj iz porodice (naročito muških članova porodice), prijatelja i „ljubavi prema igri“.
* Porodica igra ne samo ključnu ulogu u tome da se djevojčice počnu baviti sportom, ona ima i važnu ulogu u davanju podrške i podsticanju njihovog učešća u sportu. U isto vrijeme, nedostatak podrške ili odobrenja postaje prepreka.
* Žene koje se nalaze na profesionalnim pozicijama, nakon završetka njihove sportske karijere, žele da ostanu uključene u sport i tako biraju zanimanje trenera, sudija ili medicinskog osoblja.
* Žene se suočavaju sa barijerama za učešće kroz visoke izdatke (cijene članarine, putovanja, opreme) i nedostatkom sredstava ili podrške (sportistkinje i žene profesionalci plaćaju za te troškove), i nedostatkom ili nejednakim pristupom salama za vježbanje.
* Sportistkinje i žene profesionalci se takođe suočavaju sa nizom rodnih stereotipa (npr. na neke sportove se gleda kao da su prikladni za jedan rod ali ne i za drugi: rukomet je za djevojčice, a fudbal je za dječake; posledica fudbala su krive noge; žene profesionalci treba da „dokažu“ da su sposobne da zadobiju poštovanje od svojih kolega muškaraca).
* Sportistkinje se suočavaju sa izazovom balansiranja obaveza u školi i učešća u sportu. Sportistkinje shvataju da postoji veoma malo prilika da žene mogu da zarađuju platu baveći se sportom, i tako škola postaje prioritet.
* Na učešće sportistkinja i žena profesionalaca ima uticaja i rodna podjela rada unutar porodice i rodne uloge u društvu. U Crnoj Gori, žene se smatraju stubom porodice. To predstavlja prepreku jer stoga žene moraju da balansiraju između zahtjeva koje nameće sport i porodičnih obaveza.
* Neki muškarci sportski radnici ne vjeruju da u sportu postoji rodna nejednakost i stoga poriču da rodna nejednakost postoji. To je prepreka za sportistkinje jer ti muškarci sportski radnici rade kao treneri sa sportistkinjama ili u ženskim sportskim udruženjima. Ako oni ne vjeruju da problem postoji, to predstavlja izazov za implementaciju strategija za poboljšanje učešća žena u sportu.
* Neodstatk žena na pozicijama na kojima se donose odluke predstavlja prepreku i doprinosi rodnoj nejednakosti. Prisutnost žena koje imaju ključnu ulogu u sporstkim udruženjima će popraviti učešće sportistkinja.
* Nedostatak medijske pokrivenosti je naveden kao ključni oblik rodne nejednakosti i kao prepreka za učešće žena u sportu.
